Zondag 7 september PG Doezum
Meditatie: ds. J. J. Hoefnagel, Sneek Schriftlezing: 1 Samuel 20:
Meditatie Kerntekst: 1 Sam. 20:24-25
“Bij het begin van het feest van de nieuwe maan zat de koning tijdens de maaltijd op zijn gewone plaats tegen de muur.
Jonathan stond op toen Abner binnenkwam en naast Saul ging zitten. Davids plaats bleef echter leeg.
Een lege stoel. Dat beeld kennen we allemaal. Soms staat er een stoel leeg omdat iemand ziek is,
of omdat iemand er niet meer bij kan zijn. Een lege stoel kan verdriet oproepen, soms boosheid,
maar vaak vooral gemis. Vandaag gebruiken we dit beeld als leidraad: de lege stoel.
Waarom vinden wij het erg als een stoel leeg blijft? En wat zegt dat over onszelf, ons geloof, en over ons gemeenteleven?
De situatie van David en Jonathan De kerntekst gaat over een boeiend moment in de geschiedenis van David en Jonathan. Wat was er aan de hand? Na zijn overwinning op Goliath (de onverslaanbare kampioen van de Filistijnen) kwam David aan het hof, waar hij Jonathan ontmoette. Er ontstond een hechte vriendschap. David was door het volk geliefd. Natuurlijk omdat hij de reus Goliath had verslagen, maar hij was ook succesvol als legeraanvoerder.
Saul, Israëls eerste koning, was aanvankelijk bang geweest dat hij niet geschikt was als koning.
Hij was onervaren, en je zou zeggen dat hij in zijn handen mocht knijpen met zo’n succesvolle man onder hem,
die ook nog eens zijn schoonzoon was! Dit zou op Saul afstralen en zijn koningschap stevig kunnen verankeren.
Want wie wil nu geen succesvolle ondergeschikten? Maar toch gebeurde het tegendeel:
Davids succes wekte juist Sauls jaloezie. En toen men in een populair straatlied David ook nog eens veel meer eer
gaf dan de koning zelf, sloeg bij Saul de haat en bitterheid toe. Hij werd depressief, en bitter,
en wierp tweemaal in zijn woede zelfs zijn speer naar David om hem uit de weg te ruimen.
Dat wat we daar zien gebeuren, is het tegenovergestelde van wat vriendschap is: wantrouwen en eigen eer zoeken.
Saul verlangde naar overwinningen tot zijn eigen eer, maar aan de andere kant zien we David,
die verlangde naar overwinningen tot de eer van God. En dan hebben we natuurlijk nog Jonathan.
Die komt volledig klem te zitten tussen zijn vader en zijn vriend. En wat doet hij?
Hij maakt een keuze en kiest partij. Voor David. Hij waarschuwt David en bemiddelt zelfs voor hem bij Saul.
Maar Saul bleef wantrouwig en wispelturig: hij stelde David aan
over een compagnie, en stuurde vervolgens in het geheim soldaten om hem te doden.
Davids vrouw, Sauls dochter, hielp David te ontsnappen. Daarna volgt het offerfeest waar van David verwacht
werd dat hij ook zou komen. Jonathan dacht dat David zich geen zorgen hoefde te maken.
David vertrouwde Saul echter niet Daarom maakten de twee vrienden een plan: David zou zich verbergen,
Jonathan zou Saul uithoren en daarna zou Jonathan met David laten weten of hij zich uit de benen zou moeten
maken en onmiddellijk vluchten. En dan komt het feest. Davids stoel is leeg.
Tijdens het feest merkte Saul uiteraard dat David er niet was en ook niet meer zou komen.
Toen barstte de bom: Saul werd woedend over Davids afwezigheid, gaf Jonathan de schuld en schold zijn zoon
de huid vol en wierp zelfs een speer naar hem. Toen wist Jonathan dat het gedaan was en David echt moest vluchten.
De volgende ochtend ontmoetten de vrienden elkaar nog eenmaal. Ze omhelsden elkaar, huilden samen en
bezegelden opnieuw hun vriendschap. Daarna gingen ze ieder hun eigen weg: Jonathan terug naar de stad,
David de woestijn in. Het hele verhaal is net een spannend jongensboek. Maar ook meer;
het is een aangrijpend beeld van trouw, verbondenheid en liefde – een voorproef van de trouw en liefde van God zelf.
De betekenis van de lege stoel Terug naar die lege stoel. Die zegt iets over Sauls angst en jaloezie.
Die lege stoel zegt iets over Jonathans trouw en verbondenheid met David. En over Davids kwetsbaarheid en gevaar.
Dat roept de vraag op wat het met ons doet als er een stoel leeg blijft? Want ook wij kennen lege stoelen:
In gezinnen waar iemand ontbreekt door ziekte, verlies of afstand. In de samenleving, waar mensen niet mee
mogen doen door armoede, uitsluiting of onrecht. En in onze kerken, waar we ook steeds vaker lege stoelen
zien van mensen die weg blijven. Het erg vinden als een stoel leeg blijft zegt op zichzelf niet zoveel,
want ook Saul vond dat erg. Daarom mogen we onszelf af en toe de vraag stellen waarom wij dat erg vinden,
als een stoel leegblijft. Wat is de reden? En wat zegt dat over mij? In de eerste plaats moeten wij het erg vinden
als mensen buitengesloten worden omdat in Gods koninkrijk plaats mag zijn is voor iedereen.
Jezus zelf zat juist aan tafel met mensen die door anderen buitengesloten werden: tollenaars, armen, zieken.
Hij liet zien: bij God is er plaats genoeg. Daarom raakt het ons als stoelen leeg blijven.
Want die stoelen zijn bedoeld om gevuld te worden. Zodat anderen – vaak juist de kwetsbaren en uitgeslotenen –
iets mogen proeven van Gods liefde en rechtvaardigheid. Niet dwingend, maar liefdevol.
Drie kernwoorden In het verhaal van David en Jonathan zien we drie woorden die ons helpen om leegte om te buigen
naar gemeenschap: vertrouwen, trouw en offerbereidheid. 1. Vertrouwen Aan beide kanten was vertrouwen
allesbehalve vanzelfsprekend. Jonathan was de zoon van de koning die David naar het leven stond.
En David was degene die ooit koning zou worden – een bedreiging voor Jonathans toekomst en familie.
Normaal gesproken zouden ze elkaars vijanden zijn. En toch kiezen ze voor vertrouwen.
Ze sluiten een heilig verbond. Jonathan deelt zijn diepste gedachten met David, en David legt zijn leven in
Jonathans handen. Als Jonathan zou zeggen: “Je kunt blijven”, dan moest David durven blijven.
Als Jonathan zou zeggen: “Je moet vluchten”, dan moest hij alles achterlaten – zelfs zijn vrouw.
Vertrouwen is dan pure overgave: jezelf blootstellen aan het risico dat je teleurgesteld of zelfs verraden wordt.
Vertrouwen is durven loslaten, durven volgen, zelfs als je niet alles overziet. En zoals David en Jonathan
elkaar vertrouwden, zo mogen wij ook als gemeenteleden leren te vertrouwen: op God, en op elkaar.
Alleen red je het niet – samen zijn we geroepen om deel uit te maken van Gods Koninkrijk. 2. Trouw
Voor Jonathan lag zijn eerste plicht bij zijn vader en bij het koninklijk huis.
Alles in hem had hem kunnen dwingen om loyaal te zijn aan Saul.
Maar hij koos anders: hij koos ervoor om David trouw te blijven.
Hij weigerde mee te werken aan de plannen van zijn vader, en hij ging zelfs zover dat hij met gevaar voor eigen leven
David persoonlijk waarschuwde. Zijn woorden waren niet vrijblijvend. Hij zwoer dat hij David niet zou verraden.
Zijn overtuiging was onlosmakelijk verbonden met zijn handelen.
Zelfs toen Saul zó woedend werd dat hij een speer naar zijn eigen zoon wierp, bleef Jonathan trouw aan zijn vriend.
Trouw is geen gevoel, maar een keuze. Een keuze die je soms tegen alles in maakt –
ook als het je eigen positie ondermijnt. Voor Jonathan betekende het: liever naast zijn vriend staan,
dan meegezogen worden in de macht en woede van zijn vader. En zijn trouw ging nog verder.
Hij vertrouwde zijn toekomst toe aan David. Hij wist: ooit zal David koning worden –
en tóch verbond hij zijn leven en zijn hoop aan hem. Dat is een radicale vorm van trouw: voorbij het nu kijken,
en vertrouwen op de belofte van de ander. Zo’n trouw komt niet uit jezelf. Het is een afspiegeling van Gods trouw.
Want, zegt Paulus, “zelfs als wij ontrouw zijn, blijft Hij ons trouw, want Hij kan zichzelf niet verloochenen.
” (2 Tim. 2:13). Trouw betekent: kiezen, ook als het tegen de stroom ingaat.
En trouw wordt zichtbaar in concrete gebaren – een woord, een handeling, een keuze om naast iemand te blijven staan.
3. Offerbereidheid Door David te waarschuwen, bracht Jonathan zichzelf in direct levensgevaar.
Als Saul erachter zou komen dat zijn zoon David hielp, zou dat hem zijn leven hebben kunnen kosten.
Maar er speelde nog meer: Jonathan was ook de troonopvolger. Hij had recht op de kroon.
Toch maakte hij zich daar niet druk om. Integendeel: hij gaf David zijn mantel, zijn wapenrusting en zijn zwaard –
alles wat hem als prins kenmerkte. Eigenlijk gaf hij daarmee zichzelf weg. Hij ontwierp zelfs het vluchtplan
en maakte zich tot tussenpersoon bij zijn vader. Dat alles kostte tijd, energie en aanzien.
Jonathan plaatste zich bewust in de schaduw, om David te beschermen. Dat is offerbereidheid:
meer dan alleen steun of sympathie. Het is jezelf durven wegcijferen om de ander te redden.
Het is liefde die niet bij woorden blijft, maar zichtbaar wordt in daden.
En in dit alles wijst Jonathan vooruit naar Christus. Jezus deed hetzelfde – maar nog veel groter.
Hij gaf zijn hemelse majesteit op, uit liefde voor ons. Hij zegt zelf: “Niemand heeft grotere liefde dan wie zijn leven
geeft voor zijn vrienden.” (Joh. 15:13). Jonathan gaf zijn rechten op, maar Jezus gaf zijn leven.
Hij is de ware Vriend en Bemiddelaar. Prachtig eigenlijk: offerbereidheid is jezelf geven voor de ander.
En dat hoeft niet altijd groot en spectaculair te zijn. Soms betekent het gewoon: tijd maken, comfort opgeven,
de moeilijke weg kiezen in plaats van de makkelijke. Ook in ons geloofsleven en kerkelijk leven speelt dit.
Echte liefde vraagt soms dat wij investeren in mensen zonder dat we er zelf beter van worden.
Dat we onszelf en onze kerk ondergeschikt maken aan een groter doel: dat ieder mens een plek krijgt aan tafel.
Afsluiting Terug naar de lege stoel De lege stoel bij Saul liet zien dat David ontbrak.
De lege stoelen die wij tegenkomen, laten zien wie ontbreekt in onze kring.
En dus stel ik vandaag de vraag: wie ontbreekt er aan jouw tafel? Wie mis jij in jouw kring, jouw kerk,
jouw buurt of jouw familie? Voor wie zou jij deze week een stoel vrij kunnen houden?
Als christenen geloven wij dat niemand buitengesloten mag worden. Laten we daarom blijven bidden
dat er steeds minder lege stoelen zijn. De lege stoel kan ons frustreren, zoals bij Saul.
De lege stoel kan ons verdrietig maken, zoals bij Jonathan. Maar de lege stoel kan ons ook in beweging zetten,
zoals bij David en Jonathan samen. God zelf nodigt ons uit aan zijn tafel, in zijn Koninkrijk.
Hij wil dat niemand ontbreekt. Daarom zijn wij geroepen om stoelen vrij te houden, om ruimte te maken,
om mensen in te sluiten. Dus nog één keer de vraag om de nieuwe week mee in te nemen:
Voor wie houd jij een stoel vrij? Ik wens u een goede zondag en een gezegende week! Amen
Gebed
Goede God, wij danken U dat U ons uitnodigt aan Uw tafel, waar altijd plaats is voor iedereen.
Goede God, wij bidden U: vul de lege stoelen in ons leven met Uw aanwezigheid,
en leer ons wie wij mogen uitnodigen om daar plaats te nemen. Geef ons het vertrouwen van David,
de trouw van Jonathan en de offerbereidheid van Christus. Maak ons hart ruim,
zodat wij niet leven uit angst of jaloezie, maar vanuit liefde en rechtvaardigheid.
Help ons oog te hebben voor wie ontbreekt, en de moed te hebben om ruimte te maken voor de ander.
Laat ons op die manier steeds meer op Jezus lijken. Zo zien wij uit naar de dag dat aan Uw tafel geen stoel meer
leeg zal zijn, maar wij samen met velen Uw liefde mogen vieren. In Jezus’ Naam, Amen.
Collectedoel hele maand september 2025 PG Doezum
1. Diaconie Collectedoel: - Kerk in Actie –
Werelddiaconaat Libanon – Eigen bedrijf biedt jongeren inkomen én hoop.
Door de economische crisis in Libanon is de werkloosheid torenhoog. Veel jonge mensen willen emigreren,
omdat er nauwelijks ruimte is op de krappe arbeidsmarkt.
Kerk in Actie partnerorganisatie Lutheran World Relief biedt jongeren een vaktraining in ondernemersvaardigheden.
Met een klein startbedrag kunnen ze daarna een eigen bedrijf beginnen.
Van zuivel- tot kledingindustrie: in veel sectoren zijn nu meer jonge ondernemers te vinden.
Op hun beurt bieden zij anderen weer werk én inkomen. Dat biedt hoop in zware tijden.
Rekeningnummer NL68 RABO 0323 7462 25 t.n.v.
Diaconie Prot. Gemeente Doezum o.v.v. collecte maand september 2025.
2. KERK. U kunt uw bijdrage overmaken op rekeningnummer
NL50 RABO 0373 7355 96 t.n.v. CvK Protestantse Gemeente Doezum
o.v.v.: collecte Kerk september 2025 .
De volgende dienst: zondag 14 september.
Voorganger is ds. Elverdink, Zuidhorn. Dit is de startdienst aan het begin van het nieuwe kerkelijke seizoen.